Tản mạn đầu năm: Suy ngẫm về những con số1

Lịch sử các số (1,2,3,4,5,6,7,8,9) đã hình thành từ hàng nghìn năm rước Công nguyên. Các nhà khảo cổ học đã tìm ra tấm đất sét có niên đại 3.400 – 3.000 năm Trước công nguyên của nền văn minh Lưỡng Hà với nội dung: 29.086 (đơn vị) lúa mạch, 37 tháng”. Với những con số này, nó được xác nhận là văn bản đầu tiên của nhân loại, và các số cũng hình thành từ rất sớm. Qua hàng nghìn năm phát triển, theo các nền văn minh, vùng văn hóa khác nhau thì các quốc gia, tộc người cũng có cách suy nghĩ khác nhau về các con số. Trong không khí đầu xuân, chúng tôi xin điểm lại một vài góc nhìn về một số con số trong đời sống ở trên thế giới và Việt Nam.

Số Bảy (7)

Số 7 tượng trưng 7 ngày trong tuần, với bảy hành tinh, bảy cấp độ của sự hoàn thiện, bảy cánh hoa hồng….

Ở người Ai Cập, số 7 tượng trưng cuộc sống vĩnh hằng. Nó tượng trưng cho 1 chu kì hoàn chỉnh, một sự hoàn thiện năng động. Một chu kì mặt trăng kéo dài bảy ngày và bốn kì mặt trăng (7x4) khép lại mootk chu kì. Số 7 chỉ chiều hướng của một sự thay đổi sau một chu kì đã hoàn thành và của một sự thay đổi tích cực.

Hippocrates (460-370 Trước CN), ông tổ của ngành y học phương Tây, người sáng tạo ra 10 lời thề của Hippocrates nói về số bảy như sau: Số bảy do có những đức tỉnh ẩn giấu, được duy trì trong bản nguyên vạn vật, nó phân phát cuộc sống và sự vận động, nó có ảnh hưởng đến tận các thiên thể.

Người ta cũng ghi nhận rằng đức Phật lúc mới sinh ra đã đo vũ trụ bằng những bước đi theo bốn hướng, mỗi hướng bảy bước. Bốn giai đoạn của cuộc thử nghiệm giải thoát của Người, tương ứng với các đợt dừng chân mỗi đợt bảy ngày, dưới bốn cây khác nhau.

Số Bảy được sử dụng thường xuyên trong kinh Thánh. Ví dụ: Cây đèn nến có bảy nhánh, bảy vị thần nghỉ ngơi trên cành Jessé, bảy tầng trời, nơi ngự của các thiên thần; Salomon xây dựng đền thờ trong bảy năm. Không chỉ ngày thứ bảy mà năm thứ bảy cũng là năm nghỉ ngơi. Cả bảy năm, những tôi tớ được giải phóng, những con nợ được miễn nợ. Số 7 được dùng 77 lần trong Cựu ước. Số bảy, do những biến thái mà nó hoàn kết, tự nó có một quyền năng, đó là một con số thần diệu. Người chính trực ngã bảy lần và khi đứng dậy đã được xóa tội.

Trong đạo Hồi, bảy cũng là một con số tốt lành, một biểu tượng hoàn hảo của bảy tầng trời, bảy tầng đất, bảy biển, bảy ngăn địa ngục, bảy cửa

Ở châu Phi, số 7 là một biểu tượng của sự hoàn thiện và sự thống nhất. Ở người Dogon, 7, tổng của 4, biểu tượng của nữ tính và 3, biểu tượng của nam tính, biểu thị con người hoàn hảo.

Ở phương Đông, nhiều nơi coi số 7 là số không mang lại may mắn. Tháng 7 âm lịch là tháng cô hồn. Theo quan niệm dân gian, ngày 2/7, Diêm Vương mở cửa Qủy môn để ma quỷ tự do trở về cõi dương mà phải trở về cõi âm vào đêm 14/7 trước khi của âm phủ đóng. Cho nên, dân gian gọi tháng 7 là tháng của ma quỷ, tháng cô hồn. Nhiều người còn kiêng các công việc như khởi nghiệp, mở cửa hàng, xây nhà, cưới hỏi v.v…vào tháng 7. Ngày nay, còn nhiều người có quan niệm mê tín là số 7, phiên âm chữ Hán là “thất”, mà thất nghĩa là hỏng nên kiêng mua sim điện thoại có số 7 hoặc không thích biển số xe có số 7. Quan niệm này không phải là quan niệm dân gian truyền thống, chỉ mới xuất hiện gần đây, nó có tính chất mê tín và cần bác bỏ.

Số Chín (9)

Chín là một trong các số của thiên quyển. Và đối xứng, nó cũng là số của các vòng địa ngục. Đó cũng là nguyên do của chính mắt tre trong Đạo giáo, chín (hoặc bảy) khấc trên thân cây bạch dương – trục vũ trụ ở Xibia. Đó cũng là nguyên do của chín bậc (cửu trùng) dẫn lên ngai vàng của hoàng đế Trung Hoa, và chín cửa (cửu môn) ngăn cách ngai vàng với ngoại giới, bởi vì vũ trụ vi mô ở đây mô phỏng hình ảnh Trời. Đối lập với chín tầng Trời là Chín suối (Cửu tuyền), nơi ở của người chết. Trời trong đạo Phật cũng có chín tầng, nhưng theo sách Hoài Nam tử, trời Trung hoa có 9 mặt bằng và 9999 góc. Số 9 là cơ sở của phần lớn các cuộc lễ của Đạo giáo đời Hán. Chín là số của sung nãm. 9 là số của dương. Vì vậy, Hạ Vũ có chín cái vạc và các nhà luyện đan chỉ uống thần sa sau chín lần biến thái.

Nếu như ở thần khúc Dante, cũng như ở mọi nơi khác, cố chính là số của Trời thì đó cũng là con số của người Béatrice mà bản thân nàng là một biểu tượng của tình yêu.

Là số cuối cùng trong loạt con số (1,2,3,4,5,6,7,8) số 9 cùng một lúc báo hiệu sự kết thúc và sự bắt đầu lại, tức là sự chuyển sang một bình diện mới. Ta thấy lại ở đây ý niệm về tái sinh và nảy mầm tồn tại trong nhiều nền văn hóa khi bàn về những ý nghĩa tượng trưng của con số này. Là con số cuối cùng trong các số của vũ trụ biểu hiện, nó mở đầu giai đoạn của các biến thái. Nó biểu đạt sự kết thúc của một chu trình, hoàn thành một hành trình, khép kín một vòng.

Ở Việt Nam, nhắc tới số 9 chúng ta nghĩa ngay đến con số gắn với Chủ tịch Hồ Chí Minh. Bác Hồ sinh ngày 19 tháng 5 năm 1890 (ở thế kỷ 19). Ngày 2 tháng 9 năm 1945, Bác đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Ngày 19 tháng 12 năm 1946, Bác viết lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược với câu nói đi vào lịch sử: “Thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”. Câu nói này có 19 từ.

Câu nói nổi tiếng của Bác đã thành tư tưởng thời đại Hồ Chí Minh: “Không có gì quý hơn độc lập, tự do” có 9 từ, không hơn. Bác Hồ từ trần vào lúc 9 giờ 47 phút ngày 2 tháng 9 năm 1969, thọ 79 tuổi. Bản di chúc Bác để lại được Bác khởi thảo từ lúc 9 giờ sáng ngày 10 tháng 5 năm 1965. Và đều đặn, cứ vào lúc 9 giờ ngày 10 tháng 5 những năm sau, Bác Hồ đều dành thời gian để xem lại, sửa chữa, bổ sung, hoàn thiện Di chúc. 9 giờ ngày 19 tháng 5 năm 1969, đúng dịp sinh nhật lần thứ 79 của mình, Bác đã xem lại Di chúc lần cuối. Thời điểm 9 giờ buổi sáng được gọi là “giờ tâm linh”, “giờ thiêng” của Bác. Một điều kỳ lạ và rất linh thiêng là, ngày Quốc khánh 2 tháng 9 năm 1945 - ngày lịch sử trọng đại nhất của dân tộc Việt Nam, ngày Bác nhậm chức Chủ tịch nước cũng là ngày Bác Hồ về cõi vĩnh hằng hằng 24 năm sau đó (ngày 2 tháng 9 năm 1969).

Còn có nhiều quan niệm về những con số khác nhau, mỗi con số mang một nét riêng, nội hàm riêng xuất phát từ chính đời sống.

Những con số ngẫu nhiên trong đời sống, những con số gắn với một tập thể hay cá nhân mà làm thay đổi hoặc gặp trong những tình huống đặc biệt, khiến cho người ta phải suy ngẫm về nó đôi khi cũng là câu chuyện đáng nói. Đối với nhiều người trong ngành đóng tàu thì con số 220 là một con số ấn tượng. Ấn tượng khiến người ta liên tưởng đến ý nghĩa của con số này theo những quan niệm về “con số thiên thần”.

Ngày 22/12/2023, Chính phủ ra Nghị quyết số 220/NQ-CP về “Kế hoạch tổ chức thực hiện thông báo số 23-TB/TW ngày 28 tháng 12 năm 2022 của Văn phòng Trung ương Đảng thông báo kết luận của Bộ Chính trị về chủ trương xử lí Tổng Công ty Công nghiệp tàu thủy”. Nghị quyết 220/NQ-CP đã cụ thể hóa các yêu cầu, chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Thông báo số 23-TB/TW liên quan đến chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ thành kế hoạch, đề án, phương án cụ thể để thực hiện chủ trương xử lý Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy. Từ đây, cả hệ thống chính trị vào cuộc để làm hồi sinh ngành đóng tàu với sự phối hợp của Chính phủ với Quốc hội, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiêm sát nhân dân tối cao “để phấn đấu xử lý dứt điểm đối với SBIC theo kết luận của Bộ Chính trị”. Cũng từ đây, tất cả các cơ quan Bộ, ngành có liên quan đề vào cuộc như: Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Tài chính, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Tư pháp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Quốc phòng, Thanh tra Chính phủ, Bộ Công an, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố có dự án, đất đai của các doanh nghiệp thuộc SBIC (Hải Phòng, Quảng Ninh, Nam Định, Hải Dương, Hà Nội, Quảng Bình, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Phú Yên, Khánh Hòa, Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, Ninh Thuận, Bắc Giang, Thái Bình, Hà Nam, Quảng Nam, Tiền Giang, Bình Định).

Sự hồi sinh của ngành đóng tàu sau Nghị quyết 220 làm cho nhiều người đi tìm ý nghĩa của con số 220. Theo những tài liệu về “thiên thần số” thì số 220 mang nhiều ý nghĩa thú vị, như là số thiên thần hộ mệnh giúp đạt được mục tiêu của mình, những giấc mơ của mình, chinh phục nỗi sợ hãi, và nhìn thấy số 220 tức là đã nhìn thấy sự may mắn. Số thiên thần 220 khiến cho người ta có những suy nghĩ tích cực, loại bỏ những suy nghĩ tiêu cực, khuyến khích nên làm hết sức mình. Tài liệu còn nói thêm, “con số 220 giúp chúng ta hiểu được tinh thần trách nhiệm, cho khả năng duy trì sự cân bằng trong cuộc sống. Quan trọng hơn là năng lượng tích cực từ số 220 giúp tạo mối quan hệ tốt hơn với mọi người.

Sự hồi sinh của ngành đóng tàu Việt Nam là đã rõ. Sự quyết tâm trong chủ trương của Bộ Chính trị và sự quyết tâm thực hiện bằng kế hoạch cụ thể của Chính phủ trong Nghị quyết 220 để xử lí Tổng Công ty Công nghiệp tàu thủy là chìa khóa để xử lí dứt điểm những tồn đọng, khó khăn trong nhiều năm qua của ngành đóng tàu, từ đó tạo tiền đề cho những tiềm năng, thế mạnh cho ngành để từng bước hồi sinh và xây dựng ngành đóng tàu ổn định, phát triển xứng với một quốc gia có đường bờ biển dài hơn 3200 km. Con số 220, nhìn ở góc độ hành chính, nghị quyết là như vậy. Còn 220 nhìn ở góc độ phong tục, tín ngưỡng và văn hóa thì dẫu sao cũng là con số thực sự ấn tượng, đáng nhớ và cần nhớ đối với ngành đóng tàu. Đó thực sự là con số thiên thần, “thiên thần 220”.

Hoài Chung

[1] Bài viết có sử dụng một số phần viết về số 7, số 9 trong cuốn sách “Từ điển Biểu tượng Văn hóa thế giới” – Huyền thoại, chiêm mộng, phong tục, cử chỉ, dạng thể, các hình, màu sắc, con số. Tác giả: Jean Cheverlier, Alian Gheerbrant.  Nhà xuất bản Đà Nẵng, Trường Viết văn Nguyễn Du xuất bản 2002. Phạm Vĩnh Cư chủ biên nhóm dịch thuật.